Eens in de drie jaar wordt de Meest Toegankelijke Gemeente van Nederland gekozen. Dit is een initiatief van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). In oktober werd de gemeente Oude IJsselstreek uitgeroepen tot de Meest Toegankelijke Gemeente van Nederland in 2024. De winst is een erkenning voor het harde werk van de gemeente en haar partners. Volgens de jury zit toegankelijkheid in het DNA van de gemeente. Hoe word je de meest toegankelijke gemeente van Nederland en hoe zie je dat terug in digitale toegankelijkheid? We spraken met Esther Pol, beleidsmedewerker onderwijs, sport en inclusie, Daisy Schutten, communicatieadviseur inclusie en Lianda Cornelissen, webbeheerder, over de thema’s inclusie en toegankelijkheid.
Wethouder Janine Kock met het bord van Meest Toegankelijke Gemeente en vijf leden van de stichting Onbeperkt Meedoen. Rechts staat beleidsmedewerker Esther Pol (foto Evelien Hogers)
Van start met inwoners van gemeente Oude IJsselstreek
Gemeente Oude IJsselstreek heeft vanaf het begin inwoners betrokken bij inclusie en toegankelijkheidsvraagstukken. “Deze thema's zijn een belangrijke rol gaan spelen binnen het beleid van de gemeente vanaf 2017,” aldus Esther. “De gemeente nam toen het initiatief om een bijeenkomst te organiseren voor inwoners over inclusie en toegankelijkheid.” Op de bijeenkomst “Gemeente Zonder Grenzen” kwamen ongeveer 100 inwoners af. Zij vertelden welke dagelijkse toegankelijkheidsproblemen ze ervaarden en wat ze graag verbeterd zouden zien.
Werkgroep Onbeperkt Meedoen
Na deze bijeenkomst vroeg de gemeente aan de deelnemers wie actief een bijdrage zou willen leveren. Hierdoor ontstond een werkgroep: Onbeperkt Meedoen. Deze werkgroep bestaat uit inwoners en professionals, met en zonder beperking, zowel fysiek als verstandelijk. De werkgroep is sinds maart 2024 uitgegroeid tot een stichting.
De stichting heeft een belangrijke adviserende en signalerende rol binnen de gemeente. Ze richt zich voornamelijk op de fysieke en sociale toegankelijkheid, maar draagt ook haar steentje bij om digitale toegankelijkheid te verbeteren. Zo ondersteunt ze bijvoorbeeld bij het testen van de gemeentelijke website aan de hand van casussen. “Een voorbeeld van zo’n casus is het aanvragen van een paspoort,” vertelt Daisy. “De leden lieten zien hoe zij de website gebruiken bij het aanvragen van een paspoort. Dit leverde waardevolle inzichten en verbeterpunten op.”
Omdat het werk nooit af is, blijft het belangrijk om de interne stakeholders betrokken te houden.
Actieve betrokkenheid van bestuur
De afgelopen jaren heeft de gemeente hard gewerkt aan de interne borging van (digitale) toegankelijkheid. Samen met de stichting en samenwerkingspartners is een lokale inclusieagenda vastgesteld. “Omdat het werk nooit af is, blijft het belangrijk om de interne stakeholders betrokken te houden,” zegt Esther. “In het verleden had de gemeente Otwin van Dijk als burgemeester, die in een rolstoel zat. Daarmee had Oude IJsselstreek op bestuurlijk niveau een belangrijke aanjager op inclusie en toegankelijkheid.” De gemeenteraad wordt actief betrokken bij de thema's. Zo werd voor hen een ervaringsdag georganiseerd. Op zo’n dag ervaren de raadleden bijvoorbeeld hoe het is om een visuele beperking te hebben. Dat zorgt voor meer begrip en bewustwording. Ook de huidige wethouder Inclusie, Janine Kock, is nauw betrokken. Jaarlijks organiseert de stichting meerdere bijeenkomsten waar de wethouder bij aanwezig is.
Toegankelijke documenten zijn een uitdaging
De gemeente richt zich in de toekomst op de verbeterpunten die uit de toegankelijkheidsonderzoeken naar voren zijn gekomen. De verbeterpunten zijn onder andere het digitaal toegankelijk maken van pdf’s en formulieren. Het beleid is erop gericht om zo min mogelijk pdf’s op de gemeentelijke website te plaatsen. “Er wordt eerst beoordeeld of het echt nodig is om de pdf’s te plaatsen en of ze kunnen worden omgezet naar HTML,” zegt Lianda. “Voor de pdf’s waarbij dit niet mogelijk is, geldt dat deze altijd digitaal toegankelijk moeten zijn. Dat stelt ook eisen aan de partners waarmee we samenwerken. Zij moeten pdf's digitaal toegankelijk kunnen aanleveren.”
De volgende stap
In het Dashboard DigiToegankelijk staan momenteel 9 websites en apps geregistreerd. Alle belangrijke websites en apps hebben een toegankelijkheidsverklaring met een A- of een B-status. Het streven is om uiteindelijk voor de inwoner één omgeving te maken waar hij of zij alles terug kan vinden. Zo is er nog steeds ruimte voor verbetering op het gebied van toegankelijkheid
Handige tips
Pak knelpunten samen op met je leverancier van je website.
Betrek enthousiaste ervaringsdeskundigen en maak gebruik van hun kennis en ervaring.
Zorg voor contrastrijk kleurgebruik, duidelijke navigatie en een voorleesfunctie, en bied daarnaast trainingen aan voor inwoners om hun digitale vaardigheden te verbeteren. In Oude IJsselstreek gebeurt dit bij lokale bibliotheken onder de noemer DigiSterker.
Maak een feedbackknop op je website om onduidelijk taalgebruik te melden.